Η Αντιγόνη στην εκπαίδευση

Περιγραφή εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων για τα Ανθρώπινα Δικαιώματα “Schools For Change” (SFC)

Στο πλαίσιο του προγράμματος “Schools For Change” η ομάδα εκπαιδευτικών δράσεων της μη κερδοσκοπικής οργάνωσης «ΑΝΤΙΓΟΝΗ» παρέχει την υποστήριξή της για την υλοποίηση συγκεκριμένων δράσεων «Μη τυπικής εκπαίδευσης» στην πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση, με στόχο την καλλιέργεια της δημοκρατικής και οικολογικής συνείδησης των μαθητών/ριών, τη μείωση της ενδοσχολικής βίας, την προώθηση της διαπολιτισμικότητας και της ειρηνικής συνύπαρξης, την καταπολέμηση του ρατσισμού, τον σεβασμό στη διαφορετικότητα και την εξάλειψη των διακρίσεων. Οι δράσεις περιλαμβάνουν βιωματικά εργαστήρια, που βασίζονται σε εκπαιδευτικό υλικό εγκεκριμένο από το Υπουργείο Παιδείας και υλοποιούνται σε συνεργασία με την εκπαιδευτική κοινότητα. Στα εργαστήρια επιδιώκεται η ενεργός συμμετοχή των παιδιών, καθώς ο σχεδιασμός των εργαστηρίων βασίζεται στον διάλογο και την ώσμωση ιδεών μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών/ριών. Παράλληλα επιδιώκεται η εξοικείωση των εκπαιδευτικών με εργαλεία της συμμετοχικής εκπαίδευσης και η ενίσχυση μιας κουλτούρας διαλόγου με τους/τις μαθητές/ριες. Ευρύτερος στόχος είναι η συμβολή στη διαμόρφωση ενός σύγχρονου δημοκρατικού σχολείου, με ενίσχυση του ρόλου της μαθητικής κοινότητας στη διαχείριση ενδοσχολικών ζητημάτων, αλλά και της ενσυναίσθησης των μαθητών/ριών και των εκπαιδευτικών.

Τα εργαστήρια καλύπτουν τις εξής θεματικές ενότητες: ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα του παιδιού, σχολικός εκφοβισμός, αναπηρία και κοινωνικός αποκλεισμός, ισότητα φύλων και έμφυλες διακρίσεις, ρατσισμός. Κύρια κατευθυντήρια γραμμή των εργαστηρίων είναι η καταπολέμηση στερεοτυπικών αντιλήψεων και η καλλιέργεια μιας κουλτούρας διαλόγου και αποδοχής της διαφορετικότητας. Πρόκειται για βιωματικά εργαστήρια, όπου η εκπαιδευτική στόχευση πραγματώνεται μέσα από δραστηριότητες που θέτουν στο επίκεντρό τους την ενδυνάμωση της ενσυναίσθησης των μαθητών/ριών, δίνοντας το έναυσμα για τον διάλογο και την ανάδειξη ζητημάτων στις σχέσεις μεταξύ τους. Τα εργαστήρια απαιτούν δύο διδακτικές ώρες για την υλοποίησή τους, ενώ περιλαμβάνουν διάφορες δραστηριότητες, αντλημένες κυρίως από εκπαιδευτικές πρακτικές που χρησιμοποιούνται σε άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το εκπαιδευτικό υλικό προσαρμόζεται ανάλογα με την ηλικία των παιδιών ή τις ενδεχόμενες ιδιαιτερότητες μιας σχολικής μονάδας.

• Ανθρώπινα δικαιώματα και δικαιώματα του παιδιού. Το εκπαιδευτικό υλικό βασίζεται στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και άλλες σχετικές με τα δικαιώματα διεθνείς συμβάσεις του ΟΗΕ, με δραστηριότητες προσαρμοσμένες ειδικά στην εκπαιδευτική διαδικασία. Παιδαγωγικός στόχος είναι η κατανόηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων του ανθρώπου και ο αντίκτυπός τους στη σχολική καθημερινότητα. Επιδιώκεται η αναγνώριση από το σύνολο των παιδιών της ανάγκης σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και η προώθησή τους μέσα από περαιτέρω δράσεις σε κάθε σχολείο.
• Σχολικός εκφοβισμός. Ο σχεδιασμός των συγκεκριμένων εργαστηρίων αξιοποιεί θεατρικά παιχνίδια και προσομοιώσεις περιστατικών σχολικού εκφοβισμού, εκκινώντας από την αρχή της ειρηνικής επίλυσης των συγκρούσεων. Οι μαθητές/ριες δημιουργούν σενάρια σχολικού εκφοβισμού και συζητούν για τον τρόπο αντιμετώπισής τους. Κύριος εκπαιδευτικός στόχος είναι η ενεργοποίηση των παρατηρητών ενός περιστατικού, προκειμένου αφενός να ενδυναμωθούν τα παιδιά που δέχονται επίθεση και αφετέρου να καλλιεργηθεί η ενσυναίσθηση των παιδιών που ασκούν βία.
• Αναπηρία και κοινωνικός αποκλεισμός. Τα εργαστήρια εστιάζουν στις αντιδράσεις του συνόλου απέναντι στα ΑΜΕΑ, επιδιώκοντας την καλλιέργεια μιας κουλτούρας που θα αντιμετωπίζει τις διάφορες μορφές αναπηρίας με σεβασμό και ισοτιμία. Οι προτεινόμενες δραστηριότητες επιχειρούν να ενισχύσουν την ενσυναίσθηση των μαθητών/ριών, καθώς βασίζονται σε προσομοιώσεις καταστάσεων που αντιμετωπίζουν τα ΑΜΕΑ. Η κατανόηση της ιδιαιτερότητας κάθε μορφής αναπηρίας συνδέεται με μια απόπειρα αναπαράστασης του τρόπου πρόσληψης της πραγματικότητας από ένα ΑΜΕΑ.
• Ισότητα φύλων και έμφυλες διακρίσεις. Η έμμεση και άμεση έμφυλη βία τίθεται στο στόχαστρο των συγκεκριμένων εργαστηρίων. Επιχειρείται η αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων μέσω της κατανόησης του μηχανισμού δημιουργίας τους, εστιάζοντας στη σχολική καθημερινότητα και κυρίως στις μη άμεσα ορατές μορφές έμφυλων διακρίσεων. Η ισότητα των φύλων αποτελεί το αφετηριακό σημείο των δραστηριοτήτων, οι οποίες επεκτείνονται σε ζητήματα που άπτονται των διακρίσεων με βάση τις έμφυλες ταυτότητες.
• Ρατσισμός. Ο σεβασμός της διαφορετικότητας και η ενδυνάμωση μιας πολυπολιτισμικής κουλτούρας αποτελούν τις κύριες στοχεύσεις των δράσεων, οι οποίες εξετάζουν διάφορες μορφές ρατσισμού και θέτουν επί τάπητος τους τρόπους αντιμετώπισής του. Ζητήματα που αφορούν στην υποδοχή και ενσωμάτωση των προσφύγων και μεταναστών/ριών, τον σεβασμό των δικαιωμάτων τους και τη διασφάλιση της αρμονικής συνύπαρξης των πολιτισμών, συνδέονται με την έμπρακτη καλλιέργεια της αλληλεγγύης και της ανεκτικότητας απέναντι στον Άλλο.

Με αυτόν τον τρόπο, η ομάδα της ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ επιχειρεί να συμβάλει στη διαρκή βελτίωση του σχολικού περιβάλλοντος και τον ενοφθαλμισμό σύγχρονων εκπαιδευτικών πρακτικών στο παραδοσιακό παιδαγωγικό μοντέλο, προκειμένου αυτό να προσαρμοστεί στις αυξανόμενες ανάγκες και τις προκλήσεις της ευρύτερα μετασχηματιζόμενης πραγματικότητας. Οι εκπαιδευτικές δράσεις της ΑΝΤΙΓΟΝΗΣ πραγματοποιούνται χωρίς καμία οικονομική επιβάρυνση για τα σχολεία.